چرا انتخابات آلمان مهم است؟
حق نشر عکسREUTERSاگر نظرسنجی‌ها درست باشد، آنگلا مرکل یک دوره چهارساله دیگر هم صدر اعظم آلمان خواهد شد. اما وقتی آلمانی‌ها روز یکشنبه ۲۴ سپتامبر (دوم مهر) پای صندوق رای می‌روند، چیزی بیش از انتخاب یک رهبر در سطح اروپا در میان است.
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که برای اولین بار از زمان جنگ جهانی دوم، شش حزب از جمله یک حزب راستگرای افراطی به بوندستاگ (پارلمان آلمان) راه پیدا می‌کنند.
اهیمت ماجرا در چیست؟
این اولین انتخابات سراسری آلمان بعد از آن است که دولت خانم مرکل در سال ۲۰۱۵ مرزها را به روی سیل پناهجویان و مهاجران باز کرد و حدود ۹۰۰ هزار نفر را پذیرفت.
صدراعظم محافظه‌کار آلمان وعده داد که دولت از پس این سیل مهاجرت برمی‌آید و در نهایت هم بر آمد. اما ضربه‌ای که حزب حاکم دموکرات مسیحی (CDU)، حزب خانم مرکل از نظر سیاسی خورد قابل انکار نبود. این ضربه وقتی ملموس‌تر شد که پای انتخابات به میان آمد.
تغییرات گسترده‌ای در فضای سیاسی آلمان در حال رخ دادن است. این فضا در حال دگرگونی است و احتمال این که حزب ضد مهاجرت و ضداسلام „آلترناتیو برای آلمان“ (AfD) رتبه سوم را کسب کند، بسیار بالا است. این حزب تا کنون هیچ نماینده‌ای در پارلمان نداشته است.
بعضی نامزدهای AfD، که تا کنون تنها در انتخابات محلی برنده شده و نماینده داشته، برای انتخابات سراسری هم برنامه‌های راست‌گرایانه افراطی ارائه داده‌‌اند.
در پارلمان قبلی آلمان، چهار حزب حضور داشتند (حزب دموکرات مسیحی CDU و حزب متحدش „اتحادیه سوسیال مسیحی بایرن“یا CSU به عنوان یک حزب در نظر گرفته می‌شوند).
در بوندستاگ بعدی ممکن است از میان ۳۴ حزب حاضر، تعداد احزابی که به پارلمان راه می‌یابند به رقم بی‌سابقه شش برسد.
به جز دو حزب بزرگ دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات (SPD)، چهار حزب دیگری که در نظرسنجی‌ها حدود هشت تا 12 درصد محبوبیت دارند و ممکن است به پارلمان برسند عبارتند از: سبزها، حزب سوسیالیست „چپ“، AfD و حزب لیبرال „دموکرات آزاد.
این انتخابات برای بقیه اروپا هم مهم است. آلمان به دلیل اقتصادش نقشی تعیین‌کننده در اتحادیه اروپا دارد و بودجه اتحادیه بیش از هر کشور دیگری به آلمان وابسته است.
- حزب آنگلا مرکل در انتخابات ایالتی برنده شد
- پیروزی مهم حزب مرکل در ایالت کلیدی آلمان
- کناره‌گیری سیاستمدار آلمانی از حزب مرکل در انتقاد به موضوع مهاجرت
- سیاست‌های مهاجرپذیری، ‚عامل‘ شکست حزب آنگلا مرکل در انتخابات ایالتی آلمان
آیا بحران پناهجویان هنوز هم تعیین‌کننده است؟
هنوز هم این ماجرا داغ است به خصوص به این دلیل که چند موضوع و بحث مهم انتخاباتی مشخصا با آن ارتباط دارد: مهاجرت، پناهجویی، هم‌گونی فرهنگی و اخراج کسانی که درخواست پناهندگی‌شان رد شده است.
بعضی از رسانه‌های آلمان از این که مسئله پناهجویان بزرگ‌ترین موضوع بحث تنها مناظره تلویزیونی بین آنگلا مرکل و رقیب اصلی‌اش مارتین شولتز، رهبر حزب سوسیال دموکرات، بود راضی نبودند و این سوال را مطرح کردند که آیا واقعا موضوع دیگری به جز مهاجرت مهم نیست.
با وجود این، میزان محبوبیت آنگلا مرکل باعث شده تا حد زیادی از این بحران در امان باشد. دولت آلمان بعد از یک دوره آسان‌گیری برای ورود پناهجویان، سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری در پیش گرفت و بعد از حمله به زنان در مراسم سال نو ۲۰۱۶ در شهر کلن وعده داد که پناهجویان خاطی را اخراج می‌کند.
غیر از مسئله پناهجویی و مهاجرت، موضوعات دیگری هم در این انتخابات مطرح است: نابرابری اجتماعی، کمک‌خرجی‌های دولتی و فقر، در کنار امنیت داخلی و آموزش و پرورش از دیگر مسائل مهم و مطرح است. به همین دلیل هم آقای شولتزدر مبارزات انتخاباتی خود روی حقوق عادلانه، بهبود آموزش و پرورش و حقوق بازنشستگی تمرکز کرده است.
شاید مایه تعجب باشد که بودجه عمومی آموزش و پرورش آلمان در سال ۲۰۱۴ از میانگین بودجه کشورهای اتحادیه اروپا کمتر بوده است.
آیا برد مرکل قطعی است؟
هنوز برد مرکل کاملا قطعی نیست چون با وجود پیشتازی حزب او در نظرسنجی‌ها، هنوز تعداد زیادی از رای‌دهندگان تصمیم نهایی خود را نگرفته‌اند و در نظرسنجی‌ها حدود ۴۵ درصد نام مارتین شولتز را به زبان می‌آورند.
اما حزب آقای شولتز، حزب سوسیال دموکرات، در نظرسنجی‌ها ۱۴ درصد از حزب خانم مرکل عقب است و بعید است بتواند این فاصله را تا روز رای‌گیری جبران کند. او در تنها مناظره انتخاباتی نتوانست ضربه‌ای کاری به خانم مرکل بزند و درخواست‌هایش برای مناظره دوم هم راه به جایی نبرد.
بخشی از مشکل آقای شولتز این بود که حزبش در طی چهار سال گذشته شریک سیاسی کوچک‌تری در „ائتلاف بزرگ“ به رهبری آنگلا مرکل بود.
اگر بخواهیم یک دلیل برای مطمئن بودن خانم مرکل به پیروزی‌اش در انتخابات بیاوریم، این است که اقتصاد آلمان عملکرد بسیار قابل قبولی دارد. تولید ناخالص داخلی کشور در حال رشد است و درآمد دولت از مالیات بیش از مخارجش است.
آیا تغییری در راس قدرت رخ خواهد داد؟
آقای شولتز این بار ایده „ائتلاف بزرگ“ به رهبری حزب دموکرات مسیحی خانم مرکل را رد کرده است.
خانم مرکل چه گزینه‌هایی پیش رو دارد؟
- ائتلاف سیاه و زرد؛ رنگ سیاه دموکرات مسیحی با زردی که نمایانگر حزب لیبرال و طرفدار اقتصاد باز FDP است. ائتلاف زرد و سیاه از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۱۳ که FDP به کل از صحنه سیاست محو شد، قدرت را در آلمان به دست داشت. برای ائتلاف دوباره آنها لازم است که هر دو حزب آرای بالایی در انتخابات کسب کنند.
- یک ائتلاف سیاه و قرمز دیگر از احزاب رقیب دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات که از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ و بار دیگر از ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ دولت را در اختیار داشت.
- ائتلاف مشهور به „جاماییکایی“ به خاطر رنگ‌های پرچم جاماییکا بین حزب دموکرات مسیحی، FDP و سبزها. البته عقد این احزاب در آسمان بسته نشده اما نمونه کوچکتر این ائتلاف در ایالت شمالی شلسویگ-هولشتاین کار کرده است.
اگر مارتین شولتز شانسی داشته باشد:
- باید حمایت دو حزب را جلب کند، احتمالا سبزها و حزب چپ (Die Linke). اما باید در نظر داشت که حزب سوسیال دموکرات آقای شولتز چندان میانه‌ای با حزب چپ ندارد.
- گزینه رنگارنگ اما غیرمحتمل دیگری را پیش ببرد که به ائتلاف „چراغ راهنمایی“ مشهور است و می‌تواند میان سوسیال دموکرات، FDP و سبزها برقرار شود.
- بهترین امیدش البته مجاب کردن حزب خانم مرکل به عقب‌نشینی از بعضی سیاست‌ها و هم‌زمان زیر پاگذاشتن غرور حزب خود است.
چهره‌های مطرح
ستاره‌های جدید آسمان سیاست آلمان که دو حزب اصلی را هدف گرفته‌اند چه کسانی هستند؟
حق نشر عکسREUTERSحزب دموکرات آزاد (FDP) به رهبری کریستین لیندنر از دوران رکود سر برآورده؛ رهبری ۳۸ ساله و کاریزماتیک که تلاش می‌کند روی مسئله آموزش و همین طور تکنولوژی دیجیتال تمرکز کند. اگر FDP به دولت برگردد، الکساندر گراف لامبسدورف، هم‌حزبی آقای لیندلر هم چشم به مقام‌های بالا خواهد داشت.
سه حزب دیگر به صورت اشتراکی اداره می‌شوند و هر کدام دو رهبر دارند.
حزب چپگرای سبز به رهبری مشترک کاترین گورین اکارت و جم اوزدیمیر. آقای اوزدیمیر که خود میانه‌رو محسوب می‌شود، از آنگلا مرکل خواسته سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری در قبال ترکیه در پیش بگیرد و خانم اکارت در کلیسای پروتستان پست و مقام دارد.
حزب „چپ“ با رهبری مشترک زهرا (صحرا) واگن‌کنشت و دیتمار بارتش اداره می‌شود و رهبری حزب راست افراطی AfD به عهده آلیس ویدل و الکساندر گاولند است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که این حزب ممکن است تا حدود ۱۲ درصد آرا را کسب کند.
AfD چقدر راست‌گرا است؟
زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان، درباره چشم‌انداز روی کار آمدن „نازی‌های واقعی آلمان رایشتاگ برای اولین بار از زمان جنگ جهانی دوم“ هشدار داده است. آیا این لحن تند برای انتخابات به کار گرفته شده؟
حزب AfD یا „آلترناتیو برای آلمان“ حزبی به شدت ضد مهاجرت و به طور خاص ضد اسلام است. این حزب خواهان ممنوعیت ساخت مناره‌ها شده و اسلام را با فرهنگ و جامعه آلمان ناسازگار می‌داند.
الکساندر گاولند، یکی از دو رهبر AfD از آلمانی‌ها خواسته تاریخ این ملت را احیا کنند: „ما حق داریم که از دستاوردهای سربازان آلمانی در هر دو جنگ جهانی به خود ببالیم.“ او همچنین گفته که آیدان اوزوگوز، عضو کمیسیون هم‌گونی اجتماعی و فرهنگی، باید به کشور آبا و اجدادی‌اش ترکیه „فرستاده شود“. آقای گاولند پارسال هم گفت که علاقه‌ای ندارد همسایه‌اش یک فوتبالیست سیاه‌پوست آلمانی باشد.
حق نشر عکسAFPدر سال ۲۰۱۳ ایمیلی از آلیس ویدل، رهبر دیگر حزب رو شد که در آن او کلماتی موهن علیه عرب‌ها به کار برده و کولی‌های روما و سینتی را هم تحقیر کرده بود. خانم ویدل این ایمیل را به عنوان „خبر جعلی“ رد کرد.
فراوکه پتری، نامزد دیگری از این حزب در سال ۲۰۱۶ پیشنهاد کرد که برای جلوگیری از ورود غیر قانونی پناهجویان به آلمان در صورت لزوم باید به آنها شلیک کرد.
سیستم رای‌گیری چگونه است؟
هر چهار سال یک بار آلمانی‌های بالای ۱۸ سال در انتخابات بوندستاگ یا پارلمان آلمان شرکت می‌کنند. سیستم انتخابات ترکیبی پیچیده از نظام اکثریت ساده و روش نسبی توزیع آراء است.
تعداد واجدان شرایط حدود ۶۱ و نیم میلیون نفر است که هر کدام دو رای دارند. رای اول رای مستقیم به نامزدهای حوزه‌های انتخاباتی است. رای دوم به فهرست احزاب در هر یک از ۱۶ ایالت آلمان داده می‌شود.
هر یک از احزاب برای راه یافتن به بوندستاگ یا پارلمان فدرال آلمان باید یا پنج درصد آرا را از رای دوم کسب کنند یا سه کرسی از رای اول به دست آورد و بر این اساس، کرسی‌های پارلمان طبق فرمول خاصی به نسبت آراء ریخته شده بین احزابی که به این حد نصاب برسند تقسیم می‌شود.
در مجموع بیش از ۴۸۰۰ کاندیدا در این انتخابات رقابت می‌کنند که ۲۹ درصدآنها زن هستند. احزاب سبز و چپ نیمی از نامزدهای خود را از میان زنان انتخاب کرده‌اند.
سالخورده‌ترین نامزد ۸۹ سال دارد و جوانترین کاندیدا ۱۸ ساله است