کره شمالی؛ چه عواملی می‌تواند توازن را برهم بزند؟
حق نشر عکسAFPدرجریان جنگ سرد، استراتژیست‌های هسته‌ای دائما این سوال را از خود می‌پرسیدند که چه حجمی از تسلیحات هسته‌ای برای تضمین توان بازدارندگی و امنیت ملی کافی است. حالا در پیونگ‌یانگ هم، طراحان برنامه هسته‌ای کره شمالی، احتمالا درتلاش برای یافتن پاسخ این پرسش هستند.
چهارشنبه هشتم آذر، کره شمالی موشک جدید قاره پیمای „هواسانگ-۱۵“ را آزمایش کرد که به نظر بسیاری از کارشناسان، واشنگتن و نیویورک را در تیررس کره شمالی قرار می‌دهد.
- کره شمالی می‌گوید موشک تازه‌اش قدرت ورود دوباره به آتمسفر زمین را دارد.
- آمریکا خواستار قطع روابط همه کشورها با کره شمالی شد
- ترامپ کره شمالی را ‚دولت حامی تروریسم‘ اعلام کرد
بعد از شش آزمایش هسته‌ای از سال ۲۰۰۳ تاکنون، و بیش از ۱۷ آزمایش موشکی در سال ۲۰۱۷ میلادی، آیا کره شمالی به یک موقعیت „بازدارندگی هسته‌ای“ نانوشته، حتی برای جلوگیری از حمله احتمالی آمریکا رسیده است؟
رهبران کره شمالی بارها گفته‌اند که تسلیحات هسته‌ای و سایر سلاح‌های کشتار جمعی‌شان، تنها برای دفاع است. حالا اگر پیونگ‌یانگ احساس امنیت کند، احتمالا کیم جونگ اون می‌تواند با آمریکا برسر رفع تحریم‌های سیاسی و اقتصادی از موضع قدرت مذاکره کند.
چنین مذاکراتی می‌تواند رهبر کره شمالی را به دو هدف استراتژیک‌اش برساند: مدرن کردن نیروهای مسلح و رشد اقتصادی با ثبات و البته تثبیت مشروعیت رهبری در چشم مردمش.
مقدمه‌ای برآزمایش‌های بیشتر
بیانیه رسمی کره شمالی که با خبر آزمایش موشکی منتشر شد می‌گوید که این آزمایش نقطه اوج تکنولوژی موشک‌های دوربرد این کشور است و در کلام کیم جونگ اون: „روزی بزرگ که هدف تشکیل نیروی هسته‌ای کشور و ساخت قدرت موشکی، به واقعیت بدل می‌شود.“
این آزمایش، تاییدی دیگر بر روند رو به رشد پیچیدگی فنی نظامی کره شمالی است و البته احتمالا مقدمه‌ای بر آزمایش‌های بیشتر.
برد موشک‌های کره شمالی در تصویر زیر نشان داده شده است. این عددها برآورد است و ممکن است با اضافه شدن وزن کلاهک به موشک، کمتر شود. عددها براساس آزمایش‌های موشکی کره شمالی تخمین زده شده‌اند.
آمریکا و متحدانش در منطقه نگران آن هستند که کره شمالی با رسیدن به توان بارکردن یک کلاهک هسته‌ای روی موشک‌های قاره‌پیمایش و هدف گرفتن یکی از شهرهای آمریکا، چند قدمی بیشتر فاصله نداشته باشد. اما شواهد نشان می‌دهد که رسیدن به این نقطه برای کره شمالی دست کم بین چند ماه تا دو سال زمان می‌برد.
بنابراین کره شمالی نیاز دارد که برای بهبود توانایی عملیاتی موشک‌هایش، آزمایش‌های بیشتری انجام دهد. از جمله این آزمایش‌ها می‌تواند هدف‌گیری و آزمایش تحمل حرارت کلاهک جنگی در بازگشت به جو زمین باشد تا بتواند توان بازدارندگی خود را تضمین کند.
باید به این مسئله هم توجه داشت که آزمایش‌های نظامی، هدفی بالاتر از تقویت توان دفاعی دارند. این آزمایش‌ها همچنین راهی برای مقاومت دربرابر فشارهای سیاسی از طرف دشمن و نمایش قدرت هستند.
مقام‌های کره شمالی، دائما به این مسئله اشاره می‌کنند که این کشور نباید در برابر تحریک‌های خارجی ضعیف ظاهر شود، مخصوصا در برابر دشمن تاریخی پیونگ‌یانگ یعنی آمریکا.
افسانه داود و جالوت
هشدار „آتش و خشم“ دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا که تهدید کرد اگر مجبور شود، کره شمالی را با خاک یکسان می‌کند، تحقیر کردن کیم جونگ اون با صفت „مرد موشکی“، تشدید تحریم‌های بین‌المللی و تازه‌ترین تصمیمش برای قراردادن دوباره نام کره شمالی در فهرست کشورهای حامی تروریسم، همگی در نظر پیونگ‌یانگ، اقداماتی خصومت آمیز هستند.
حق نشر عکسAFPبرای دونالد ترامپ، این زبان تهدید، شاید به نظر تاکتیکی زیرکانه برای تحت فشار قراردادن کره شمالی و چین برای پایان دادن به این بن‌بست باشد. اما این کوته‌بینانه و ساده انگارانه است که به برداشت رهبران کره شمالی از این سخنان توجه نشود.
یکی از مقام‌های وزارت خارجه کره شمالی آقای ترامپ را „دیوانه… گردن کلفت… و آدم رقت‌انگیر دهن گشاد“ خوانده است.
در این شرایط، و با دستگاه پروپاگاندای پرقدرت کره شمالی که برای آماده کردن مردم برای جنگ با کره جنوبی برنامه ریزی شده است، دلیلی برای متوقف کردن آزمایش‌های بیشتر وجود ندارد.
آزمایش‌های بیشتر، عزم را در داخل جزم‌تر می‌کند و ظرفیت کشور را برای ایستادن دربرابر آمریکا نشان می‌دهد.
روایت پیونگ‌یانگ، از مقاومت در برابر آمریکای امپریالیست ساده است، بازگویی افسانه داوود و جالوت، که در آن کره شمالی، مانند داوود، به عنوانی کشوری دلیر و مقاوم، در برابر خصومت جهان (جالوت) ایستاده است و توئیت‌های دونالد ترامپ و سخنان تندش، به مقبولیت این روایت کمک می‌کند.
برهم زدن توازن
درحال حاضر نشانه‌ای از تمایل کره شمالی به آغاز گفتگوهای جدی با آمریکا وجود ندارد. همچنین رهبرانش استقبالی از طرح پیشنهادی چین و روسیه برای „توقف در برابر توقف“ نشان نداده‌اند. طبق این طرح، در برابر توقف آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای کره شمالی، مانورهای نظامی مشترک آمریکا و کره جنوبی هم متوقف می‌شود.
نشانه‌ها از خویشتن‌داری نسبی پیونگ‌یانگ از آزمایش‌های متوالی، می‌تواند اندکی مایه آرامش منطقه باشد. آزمایش روز چهارشنبه، اولین آزمایش بعد از حدود دو ماه و نیم آرامش در شبه جزیره کره بود.
در رفتار رهبر کره شمالی، نوعی انسجام و تاکتیک مشاهده می‌شود. او تاکنون پا را از خطوط قرمز فراتر نگذاشته است، اقداماتی مانند شلیک موشک به جزایر گوآم یا هاوایی.
حق نشر عکسGETTY IMAGESبا این حال، آزمایش موشکی که بتواند از جو زمین خارج شود محتمل است. همچنین اقدامات تحریک‌آمیز دیگر مانند حمله‌های سایبری به هدف‌هایی در بخش‌های حساس کنترل و فرماندهی در آمریکا و کره جنوبی یا درگیری نیروی دریایی در مرز آبی خود خوانده کره شمالی که می‌تواند واکنشی برابر از طرف آمریکا و کره جنوبی درپی داشته باشد.
از آن سو، چنین درگیری‌هایی می‌تواند از دید کره شمالی، مقدمه‌ای برای یک اقدام جدی نظامی باشد و یک درگیری سطحی را به یک درگیری گسترده و ویرانگر تبدیل کند.
در چنین شرایطی، مسئله ساخت تسلیحات هسته‌ای کافی برای رسیدن به توان بازدارندگی هم می‌تواند مشکل ساز باشد. حجمی که یک طرف، آن را حداقل میزان برای ایجاد بازدارندگی می‌داند، ممکن است برای طرف دیگر، عبور از خط قرمز باشد.
چنین اقداماتی برای برهم زدن توازن کافی است و به سادگی می‌تواند شرایط را از وضعیت باثبات و قابل پیشبینی، به وضعیتی با عواقب احتمالا ویرانگر سوق بدهد